Gaśnice - co warto wiedzieć?

Gaśnice to urządzenia służące do gaszenia pożarów na wczesnym etapie ich rozwoju. Są niezbędne w każdym domu, samochodzie, biurze czy miejscu publicznym, ponieważ mogą uratować życie i mienie przed zniszczeniem przez ogień. Jednak nie każda gaśnica nadaje się do każdego rodzaju pożaru. Dlatego warto wiedzieć, jakie są rodzaje gaśnic, jak je prawidłowo używać i jakie są podstawy prawne związane z ich posiadaniem i konserwacją.

Rodzaje gaśnic

Gaśnice dzielą się na różne rodzaje ze względu na środek gaśniczy, który zawierają. Środek gaśniczy to substancja, która ma za zadanie ugasić płomienie poprzez obniżenie temperatury, wypieranie tlenu lub zakłócanie reakcji chemicznej spalania. Każdy środek gaśniczy ma swoje zalety i wady, a także określone zastosowanie do gaszenia określonych grup pożarów. Grupy pożarów oznaczone są literami od A do F i symbolizują następujące rodzaje materiałów palnych:

A – materiały stałe, zwykle pochodzenia organicznego, które ulegają zwęgleniu, np. drewno, papier, tkaniny;
B – ciecze i materiały stałe topiące się, np. benzyna, olej, plastik, wosk;
C – gazy, np. metan, propan, butan;
D – metale, np. magnez, sód, potas;
E – urządzenia pod napięciem, np. komputery, telewizory, lodówki;
F – tłuszcze i oleje spożywcze, np. masło, olej, smalec.

W zależności od środka gaśniczego, gaśnice można podzielić na następujące rodzaje:

Gaśnice proszkowe – gaśnica, w której środkiem gaśniczym jest proszek wyrzucany za pomocą sprężonego gazu (dwutlenek węgla lub azot). Są uniwersalne i nadają się do gaszenia pożarów grup A, B, C i E. Mają dużą skuteczność gaśniczą, ale mogą powodować zapylenie i uszkodzenie sprzętu elektronicznego.
Gaśnice wodne – zawierają wodę, która obniża temperaturę płomienia i chłodzi materiał palny. Nadają się do gaszenia pożarów grupy A, ale nie mogą być używane do gaszenia cieczy, gazów, metali i urządzeń pod napięciem, ponieważ mogą pogorszyć sytuację lub spowodować porażenie prądem.
Gaśnice pianowe – zawierają wodę z dodatkiem środka pianotwórczego, który tworzy pianę, która izoluje i chłodzi płomień. Nadają się do gaszenia pożarów grup A i B, ale nie mogą być używane do gaszenia gazów, metali i urządzeń pod napięciem.
Gaśnice śniegowe – Gaśnica, która zawiera w butli pod wysokim ciśnieniem skondensowany dwutlenek węgla, który podczas rozprężania się adiabatycznie schładza się do ok. -78 °C i krystalizuje w postaci tzw. suchego lodu. Efekt gaśniczy polega na odcięciu dopływu tlenu i znacznym zmniejszeniu temperatury. Gaśnice śniegowe stosuje się do gaszenia pożarów z grup B, C, urządzeń elektrycznych zazwyczaj do 1000 V. Zaletą gaśnic śniegowych jest brak jakiegokolwiek zabrudzenia gaszonych przedmiotów i pomieszczeń. Wadą jest jednak ich duża waga w porównaniu z innymi gaśnicami o podobnej efektywności. Gaśnicą śniegową nie powinno się gasić ludzi, ponieważ działanie tak niskiej temperatury powoduje dodatkowe uszkodzenia.
Gaśnice specjalne – zawierają różne środki gaśnicze, które są przeznaczone do gaszenia pożarów grup D i F, np. piasek, sól, węglan sodu, octan amonu, roztwór soli kuchennej.

Jak korzystać z gaśnic?

Gaśnice powinny być używane tylko w przypadku niewielkich pożarów, które nie stanowią zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi. W przypadku większych pożarów należy natychmiast wezwać straż pożarną i ewakuować się z miejsca zagrożonego. Przed użyciem gaśnicy należy upewnić się, że jest ona odpowiednia do rodzaju pożaru, który chcemy ugasić. Należy również sprawdzić, czy gaśnica jest sprawna i nie jest przeterminowana. Aby użyć gaśnicy, należy:

oderwać plombę zabezpieczającą zawór;
chwycić gaśnicę za rączkę i skierować dyszę w stronę pożaru;
nacisnąć dźwignię lub przycisk uruchamiający środek gaśniczy;
prowadzić strumień środka gaśniczego po podstawie płomienia, poruszając się z boku na bok;
kontynuować gaszenie, aż pożar zostanie całkowicie ugaszony;
oddalić się od miejsca pożaru i pozostawić gaśnicę w widocznym miejscu.

Podstawy prawne

Obowiązek posiadania gaśnicy w samochodzie

Obowiązek posiadania gaśnicy w samochodzie wynika z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia[1]. Zgodnie z tym rozporządzeniem, każdy kierowca ma obowiązek wyposażyć swoje auto w gaśnicę umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia. Gaśnica powinna zawierać co najmniej 1 kg środka gaśniczego i spełniać wymagania Polskich Norm dotyczących gaśnic. Brak gaśnicy w samochodzie może skutkować mandatem w wysokości od 20 do 500 zł.

Obowiązek posiadania gaśnicy w budynkach i innych obiektach

Obowiązek posiadania gaśnicy w budynkach i innych obiektach wynika z Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów[2]. Zgodnie z tym rozporządzeniem, obiekty muszą być wyposażone w gaśnice przenośne spełniające wymagania Polskich Norm dotyczących gaśnic. Rodzaj i ilość gaśnic powinny być dostosowane do rodzaju i wielkości obiektu, a także do grup pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie. Gaśnice powinny być rozmieszczone w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, a odległość z każdego miejsca w obiekcie do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m. Gaśnice powinny być również poddawane regularnym przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym w okresach ustalonych przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku.

Podsumowanie

Gaśnice to ważne urządzenia, które mogą zapobiec tragedii w przypadku pożaru. Aby skutecznie z nich korzystać, należy znać ich rodzaje, zastosowanie i podstawy prawne. Pamiętaj, że gaśnice są tylko pomocą, a nie zastępują straży pożarnej. Dlatego zawsze bądź ostrożny i dbaj o bezpieczeństwo swoje i innych. Dbaj o regularny przegląd gaśnic!

Zapewnij bezpieczeństwo swojego otoczenia dzięki profesjonalnym usługom firmy Fire Exit! Nasza firma specjalizuje się w kompleksowych przeglądach gaśnic, dbając o skuteczną ochronę Twojej przestrzeni przed ewentualnym zagrożeniem pożarem.

Zapraszamy do kontaktu!

Bibliografia:

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.